Metamorphosis එහෙමත් නැත්නම් සිංහලට හැරෙව්වම රූපාන්තරණය කියන්නේ මට අනූව හරිම ලස්සන සංකල්පයක්. Google Bard අර්ථ දැක්වීම විදියට එන්නේ,
රූපාන්තරණය යනු පෙර පැවති දෙයට හාත්පසින්ම වෙනස් දෙයක් බවට පත්වීමේ ක්රියාවලියකි. එය බොහෝ විට ස්වරූපයේ, චරිතයේ හෝ ස්වභාවයේ ගැඹුරු, රැඩිකල්, නාට්යමය, පරිවර්තනයක් වේ.
වචනයේ ඉතිහාසය අතීත ග්රීසිය කාලයටම යනවා. ග්රීක් වලින්
"Meta" කියන්නේ වෙනස,
"Morphe" කියන්නේ ස්වරූපය.
මේ වචනය සංකල්පයක් විදියට මුලින්ම ගෙන්නේ 16 වෙනි ශතවර්ශයේදී, ඉතාලි ජාතික naturalist කෙනෙක් වුන Ulisse Aldrovandi. රූපාන්තරණය කියන්නේ තේරෙන හරුපයක් නෙමෙයි නේ!
තේරෙන විදියට කිව්වොත්,
මිනිහා මේ යෙදුම පාවිච්චි කලේ අර අපි පොඩි කාලේ කතුරුමුරුංගා ගහකින් දලඹුවෙක් හොයාගෙන, බෝතලේක දාල, පත්තර කොලේකින් ඔතලා, රබර් පටියක් දාල, හිල් විදලා, සතියක් 2ක් බලාගෙන ඉන්නේ සමනලයෙක් එනකම්? අන්න ඒ process එක විස්තර කරන්න.
Biological Metamorphosis
සංකල්ප #1
සංකල්ප #2
මීට අමතරව ඇහුනු අනෙක් ඇඟට දැනෙන කතාව තමයි, රාජාලියගේ ජිවිතය. රාජාලියා කියන්නේ කුරුල්ලොන්ගෙන් වැඩිම ආයුශ තියෙන සතා. අවුරුදු 70ක් විතර ජීවත් වෙන්න පුලුවන්ලු. හැබැයි අවුරුදු 40ක් විතර වෙද්දී මූ අමාරු තීරණයක් ගන්න ඕනේ.සංකල්ප #3
ආයේ කොල හැලෙනවා, party එක ඉවර වෙන්නයි යන්නේ කියල පරිසරය කියද්දි, ඔක්කොමල ටික ටික නිශ්ශබ්ද වෙනවා, අඳින විදිය වෙනස් වෙනවා, හැසිරෙන විදිය වෙනස් වෙනවා. ඔය සෙල්ලම බලන් ඉන්න එක නිකම් conductor කෙනෙක් මෙහෙයවන orchestra එකක් බලනවා වගේ. ස්වභාවදහමට සියලු ජීවීන් අනුගත වීම.
Social Metamorphosis
සංකල්ප #4
මේ සංකල්පය සාමාජීය මට්ටමකින් ගත්තාම, රටවල්, රාජධානි වලත් සිද්ධ වෙනවා වගේ මට පෙනුනා. මේ පරිවර්තන ආර්ථික, සංස්කෘතික, සාරධර්ම හෝ සාමූහික විඥානයේ (collective consciousness) වෙනස්වීම් විදියට බලාගන්න පුලුවන්. හොඳම ඒවා විදියට මම 4ක් තෝරගත්තා මේ article එකට විතරක්.
Disclaimer: පැහැදිලි කිරීම හරිම කෙටියෙන් තියනවා බොහෝ හේතුන් නිසා. නමුත් අරමුණ මේ ගැන කුතුහලයක් දැනෙන කෙනෙක්ට වැඩිදුර research කරන්න, හිතලා බලන්න point ටිකක් සපයන එක.
1. ඊජිප්තු රාජධානිය
ශිෂ්ටාචාරයක් විදියට ක්රි.පු 3100 වගේ ඉඳලා ඉතිහාසයක් තියෙනවා. පිරමීඩ වගේ හිතාගන්නවත් බැරි මට්ටමේ නිර්මාණ කරලා, අවුරුදු 2500ක් විතර පෘතුවියේ බලවත්ම රාජ්යයක් විදියට පැවතුනා. හැබැයි ක්රි.පු. 332 මහා ඇලැසැන්ඩර් ගේ ආක්රමණය, ක්රි.පු. 30 දී රෝමය, 7ත් වෙනි ශතවර්ශයේ ආරාබි මුස්ලිම් ආක්රමණය එක්ක අද වෙද්දි ඊජිප්තුව තියෙන්නේ කොහෙද?
ඉලක්කමක් විදියට කිව්වොත්, ලෝකයේ දැනට පවතින බලවත්ම රාජ්යය, ඇමෙරිකාවේ මිනිස්සු මිලියන 330ක් එකතු වෙලා ලෝක ආර්ථිකයට ට්රිලියන 23ක් එකතු කරද්දි, ඊජිප්තුවේ මිනිස්සු මිලියන 109ක් එකතු වෙලා හදන්නේ බිලියන 404ක් විතර (Source: 2021, World Bank)
ආර්ථික වෙනස්වීම එහෙම වෙද්දී, ආගමික සහ සාමාජීය වශයෙනුත් සැහෙන්න වෙනස් වුනා. ඒවා ගැන වෙනම පොත් තියෙනවා හොයාගෙන කියවන කෙනෙක්ට, මේ ඒකට තැන නෙමෙයි.
2. ග්රීක රාජධානිය
බටහිර දර්ශනය ගැන කියවද්දි ආරම්භය තමයි ග්රීසිය (සොක්රටිස්, ප්ලේටෝ, ඇරිස්ටොටල්). ග්රීසිය ලෝකෙට දීපු දේවල් බොහොමයි. දේශපාලනික දර්ශනය, ප්රජාතන්ත්රවාදය (democracy), අපි අදටත් පාවිච්චි කරන මුලික ගණිත සංකල්ප (පයිතගරස් ප්රමේය), භෞතික විද්යා සංකල්ප (ආකිමිඩිස් ගේ දායකත්වය), වෛද්ය විද්යාවේ සාරධර්ම පද්ධතිය (Hippocratic Oath), ලෝකයක් එක තැනකට ගේන Olympic Games.
කොහොම වුනත් 2 ශතවර්ශයේ රෝම ආක්රමණයේ ඉඳලා අද වෙද්දි ග්රීසිය කියන්නේ බංකොලොත් රටක්. (recovering now)
National Geographic Expeditions |
3. සිංගප්පුරුව
1963 වෙනකම් සිංගප්පුරුව කියන්නේ අපි වගේම සුද්දගේ කොලනියක්. 728.6 km² වගේ පොඩි රටක් (කොළඹ දිස්ත්රික්කයේ size එක 699 km²). ආරම්භයේදි බෝ වෙන ලෙඩ තිබුනු, මඩ වගුරක්. අපි හැමෝම දන්නවා වගේ ගේ Lee Kuan Yew නායකත්වයේන් මේ රට 1 පරම්පරාවක ආයු කාලය තුල 3 වන ලෝකයේ රටක ඉඳලා පලවෙනි ලෝකයේ රටක් දක්වා දියුණු වුනා. ඉලක්කම් වලින් කිව්වොත්, ඒක පුද්ගල ආදයම (GDP per capita)
1960 - $ 428
2022 - $ 82,808
Singapore GDP 1960-2023 | MacroTrends |
4. දකුණු කොරියාව
Source: World Bank |
ජපානයේ වුනත් එකෙන් පස්සේ නැගී සිටීම තවත් නියම උදාහරණයක්!
සංකල්ප #5
සංකල්ප #6
Metamorphosis in Psychology
සංකල්ප #7
Erikson's Psychosocial Development Theory:
සංකල්ප #8
Metamorphosis in Myself
අපිත් ස්වභාවදහමට අනුගත වෙන්න ඕනේ. ජිවිතයේ වෙනස් වෙන්න ඕනේ. වැටුනු තැන් වලින් නැගිටින්න ඕනේ. ඔලුව නවන්න ඕනේ තැන් වලදි නවන්න ඕනේ. අභියෝග වලදි කොන්ද කෙලින් තියාගෙන එවාට මුහුණ දෙන්න ඕනේ. ජිවිතයේ මොන දේ කොහොම වුනත් හීනා වෙලා සතුටින් ජීවත් වෙන්න ඕනේ.
අතිතය සිහිනයක් පමණයි සෑබෑ සුවදක් නෑතැනූ මන්දිර බිදී වැටුනත් නෙතේ කදුලක් නෑ
සිනහා වෙන්නට වරම් නොලදත් හිතේ කිලුටක් නෑ
සොබාදහමට නොවන අවනත ලොවේ කිසිවක් නෑ
මේ ඔක්කොම සංකල්ප වලින් මොකක්ද මගේ පණිවිඩය?
අප වටා ඇති සියලු දේ නිරන්තරයෙන්ම වෙනස් වීම් වලට භාජනය වෙනවා. බුදුන් වුනත් කිව්වේ "සියලු දේ අනිත්යයි" කියල මේකට. මම හිතන්නේ මගෙ පණිවිඩය "වෙනස් වෙන්න බය වෙන්න එපා" කියන එක. ඝර්ෂණය අවම කොට වෙනස් වන්න කියන එක. මොකක්ද මේ ඝර්ශණය? වෙනස් වෙන්න අපේ තියෙන මානසික ගැටුම්, අපහසුතාවය, anxiety, පරණ මතක, පුරුදු වලට තියෙන ඇලීම, Depression, උදාසීනකම?
මම හිතන්නේ මුලින්,
"මම වෙනස් වෙන්න ඕනේ" කියන අවශ්යතාවය අපි තේරුම් ගන්න ඕනේ. වෙනස්වීමෙන් "දුක" නැති වෙන බව පේන්න ගන්න ඕනේ.
පස්සේ අපිට පුලුවන්
"වෙනස් වෙන්නේ කොහොමද?" කියන ප්රශ්නෙට උත්තර හොයන්න.
උඹ මොකද හිතන්නේ?
No comments:
Post a Comment